Faiz ve enflasyon ilişkisi hakkında iktisatçılar arasında farklı görüşler olduğu gibi, halk arasında da yanlış anlaşılmalar vardır. Bu nedenle ben de gerek mesleğim gerekse okuduğum ekonomi-politika üzerine yazılmış kaynak ve güncel yazılar ile makalelerden esinlenerek bir şeyler yazmak istedim.
Genel olarak, faiz oranları düştükçe, daha fazla insan, daha fazla para ödünç alabilir. Bunun sonucunda, tüketicilerin harcayacak daha fazla parası olmuş olacağından, bu durum ekonominin büyümesine ve enflasyonun artmasına neden olmaktadır.
Demek ki; düşük faiz, ekonomik dengeler yerli yerinde değilse ve ekonomi kontrol altına alınmamışsa, enflasyonu yükseltir. Bu durumun tersi söz konusu olduğunda ise; faiz oranlarındaki artış ile tüketicinin tasarruf etme isteğinin doğru orantılıdır. Faiz oranındaki artışın bir sonucu olarak harcanabilir gelirin azalması ile ekonomi yavaşlar ve enflasyon azalır.
Diğer bir önemli konu ise; Ekonomide, “paranın miktar teorisi”dir. Para arzının ve talebinin enflasyonu belirlemesidir. Para arzı artarsa, fiyatlar yükselme eğilimindedir ve O ülkenin parası az değerli hale gelir. Faiz oranları düşük olduğunda, bireyler ve işletmeler daha fazla kredi talep etme eğilimindedir. Her banka kredisi, bankacılık sisteminde para arzını arttırır. Paranın miktar teorisine göre, artan bir para arzı enflasyonu arttırır.
Bu nedenle, düşük bir faiz oranı daha fazla enflasyona neden olma eğiliminde iken yüksek faiz oranları enflasyonu düşürme eğilimindedir.
Bu bilgiler ışığında; Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yıllardır söylediği, ancak bir türlü gerçekleştiremediği “Faiz sebep enflasyon sonuç” teorisinin doğru bir teori olmadığını gördük. Reel faizi düşük tutup, Merkez Bankası tarafından piyasaya karşılıksız para basarak enflasyonun yükselmesine sebep oldu. Bu operasyonun bedeli ülkemizde 130 milyar doların buharlaşmasına, Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın istifa etmesine sebep olmuştur.
Peki; İnsanlar neden enflasyon konusunda endişeleniyor? Enflasyonun ekonomik etkileri nelerdir?
Beklenmeyen yüksek enflasyon, geliri düşük olan kesimi, memuru, emekliyi, küçük esnafı, ücretlileri, yani halkın büyük bir kesimini etkiler ve büyük zararlar verebilir.
Enflasyon, daha az değerli, şişirilmiş paralarla geri ödenebilecek borcu olanlara yardımcı olabilir.
Düşük enflasyon oranlarının kısa vadede nispeten az ekonomik etkisi vardır. Ancak; orta ve uzun vadede, düşük enflasyon oranları bile gelecekteki planlamayı zorlaştırabilir.
Enflasyon gerçekleştiğinde, nakdin satın alma gücü azalır. Ancak nakit, daha genel bir soruna yalnızca bir örnektir. Nominal getiri enflasyona ayak uyduramayacak şekilde yatırım yapılmış finansal varlıklara sahip olan herkes, enflasyondan zarar görme eğiliminde olacaktır. Örneğin, bir kişinin bir banka hesabında % 14 faiz ödeyen parası varsa, ancak enflasyon % 15'e yükseliyorsa, o banka hesabına yatırılan paranın gerçek getiri oranı negatif % 1'dir.
Fiyatlar, bir piyasa ekonomisindeki habercilerdir. Arz ve talep koşulları hakkında bilgi verirler. Enflasyon, bu fiyat mesajlarını bulanıklaştırır. Enflasyondan dolayı artan fiyatlar karşısında zorlanan ücretler ve maaşlar ortalama olarak en az enflasyon kadar hızlı artarsa, bu kesim enflasyondan korunur ve daha az zarar görür.
Enflasyon ve faiz oranları genellikle birbiriyle bağlantılıdır ve makroekonomide sıklıkla referans alınır. Enflasyon, mal ve hizmet fiyatlarının yükselme oranını ifade eder.
Sonuç olarak;
Faiz oranları ile enflasyon oranının ters bir ilişkiye sahip olma eğilimi vardır.
Genelde faiz oranları düşük olduğunda ekonomi büyür ve enflasyon artar.
Tersine, faiz oranları yüksek olduğunda ekonomi yavaşlar ve enflasyon düşer.
Faiz oranları arttıkça tüketiciler tasarruf etme eğilimindedir. Çünkü tasarruflardan elde edilen getiriler daha yüksektir. Harcanabilir gelirin harcanmasıyla ekonomi yavaşlar ve enflasyon düşer.
Enflasyon ve faiz oranları arasındaki ilişkinin nasıl çalıştığını daha iyi anlamak için, bankacılık sistemini, paranın miktar teorisini ve faiz oranlarının oynadığı rolü anlamak önemlidir.
Faiz oranları düşük olduğunda, bireyler ve işletmeler daha fazla kredi talep etme eğilimindedirler. Her banka kredisi, kısmi rezerv bankacılık sistemindeki para arzını artırır.
Paranın miktar teorisine göre, artan para arzı enflasyonu artırır. Bu nedenle, düşük faiz oranları daha fazla enflasyonla sonuçlanma eğiliminde iken, yüksek faiz oranları enflasyonu düşürme eğilimindedir.
Sağlıkla kalın
FACEBOOK YORUMLAR