"Enflasyon düzeltmesi yıllık uygulanmalıdır"

HABER: LEVENT HAMURCUOĞLU

EGEMENLİK - Mali müşavirler ve vergi mükelleflerinin gündeminde enflasyon düzeltmesi uygulamalarının yansımalarının devam ettiğini vurgulayan İzmir Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İZSMMMO) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kuzu,  “31.12.2023 tarihi itibari ile bilançolara enflasyon düzeltmesi uygulanmış ve bu işlemler için mali müşavirler olağanüstü çaba sarf etmiştir. 2004 yılından bu yana bilanço kalemleri mevzuatlarda belirtildiği üzere enflasyon oranlarına göre hesaplamalar mali müşavirler tarafından olağanüstü çalışmaları ile gerçekleştirilmiştir” dedi.

2023 yıl sonu itibariyle yapılan düzeltmelerde doğan gelir doğurucu matrah farkları vergilendirilmemiştir. Fakat 2024 yılından itibaren yapılacak hesaplamalarda enflasyon düzeltmesi neticesinde olumlu fark doğması halinde vergiye tabi tutulacaktır açıklamasında bulunan Kuzu, “Enflasyon düzeltmesi uygulanması halinde işletmeler son ödeme tarihi 17 Ağustos olan geçici vergi ödemelerinde olumsuz etkilerini hissedecektir. Bu durum vergi mükelleflerine ilave vergi yükü olarak yansıyacaktır. Böylelikle enflasyonun etkilerinden arınmaya çalışan işletmeler açısından enflasyon vergisi söz konusu olacaktır. İşletmelerin finansal yapılarını düzeltme, kredi, mal tedarikinde borçlanmalar gibi yabancı kaynaklar bulmada zorlandığı bir dönemde ayrıca enflasyon düzeltmesinden dolayı vergi doğması ticari yaşamı daha da olumsuz etkileyecektir. Enflasyon düzeltmesinden kaynaklı vergi alınmamalıdır” diye konuştu.

Enflasyon düzeltmesinin sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için bilanço kalemlerindeki tüm hesap işlemlerinin, mutabakatlarının tamamlanması gerekmekte olduğunu vurgulayan Kuzu, "17 Ağustos tarihine kadar Ocak-Haziran dönemine ait bilançonun enflasyon düzeltmesine tabi tutulması gerekmektedir. Şu an Haziran ayına ait beyan ve bildirimlerin kayıtları ve işlemleri vergi mükelleflerinden gelen verilere göre tamamlanmıştır.. Haziran dönemine ait KDV açısından son beyan tarihi 28 Temmuz mesai bitimiydi. 28 Temmuzdan 17 Ağustosa kadar 20 gün içinde işletmelerin bilançolarının oluşturulması ve bu bilançolara enflasyon düzeltmesi uygulanması istenmektedir. İşletmelerin cari hesap mutabakatlarını da tamamlaması gereken bu dönem zaman açısından tüm işlemlerin tamamlanmasını mümkün kılmamaktadır. İşletmelerin ve mali müşavirlerin üçer aylık dönemlerde tüm kayıt ve işlemleri, mutabakatları tamamlamak zorunda bırakılması iş dünyasını da muhasebe meslek camiasını da zaman açısından zor durumda bırakmaktadır. Bu nedenle enflasyon düzeltmesi yıllık uygulanmalıdır” açıklamasında bulundu.

İZSMMMO BAŞKANI MEHMET KUZU TARAFINDAN MİLLETVEKİLLERİNE İLETİLEN TARİHİ MANİFESTO

İZSMMMO Başkanı Mehmet Kuzu tarafından milletvekillerine iletilen ve çözüm yollarının da vurgulandığı manifesto niteliğindeki tarihi açıklamasında şu görüşlere yer verildi:

“İzmir Mali Müşavirler Odası’nın ‘Enflasyon Düzeltmesi’ ile ilgili, sorun ve çözüm önerisini içeren ‘Meslek Mensuplarımızın Çözüm Bekleyen Sorunları’ şu şekildedir.

Enflasyon düzeltmesinin getirdiği iş yükü nedeniyle mali müşavir ile mükellefi karşı karşıya getirebilecek beklenmeyen aşırı vergi yükü tehdidi.

Çözüm: Yapılan simülasyonlarda küçük ve orta büyüklükteki işletmelere enflasyon düzeltmesi sebebi ile vergi çıkmaktadır. Hem TÜRMOB hem Hazine ve Maliye Bakanlığının yaptığı çalışmalar bu yöndedir. Enflasyon düzeltmesi 2003 ve 2004 yıllarında olduğu gibi yıllık olarak yapılmalıdır. Sonraki aşamada enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan kar ve zararın matraha dahil edilip edilmemesi üzerine inceleme yapılmalıdır. Çünkü enflasyonun düşmesi işletmeler lehine de olabilir (Zamanla düşen katsayı sebebi ile). Mali tatilden yeni çıkılmış olması sebebiyle bilanço için hazırlıkların tamamlanması ve bu süre içinde ayrıca enflasyon düzeltmesi yapılmış bilançoların hazırlanmasının mümkün olmayacağından, acil olarak geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesinin uygulanmaması veya bağımsız denetime tabi firmalarda uygulanması konusunda girişimlerde bulunulmalıdır.

Enflasyon düzeltmesi, paranın satın alma gücündeki değişmeler nedeniyle gerçek durumu yansıtmayan mali tabloların, gerçeğe uygun bir hale getirilmesi için düzeltme işlemine tabi tutulmasıdır. 213 sayılı VUK’a eklenen Geçici 33. maddede yer alan “31/12/2023 tarihli mali tablolar, enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutulur” şeklindedir. VUK’un mükerrer 298 maddesinde yer alan “Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde % 100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde % 10’dan fazla olması halinde malî tablolarını enflasyon düzeltmesine tâbi tutarlar.” Hükmü gereğince hükümet tarafından ilan edilen Orta Vadeli Program OVP (2024-2026) enflasyon verilerine baktığımızda 2024 ve 2025 yılları içinde enflasyon düzeltmesinin yapılmasının zorunlu olacağını göstermektedir. Ayrıca gerçekleşen ve açıklanan enflasyon verilerine göre önümüzdeki üç yılda da (2025-2026 ve 2027) enflasyon düzeltmesi yapılması zorunlu olacağı görülmektedir. Geçmiş yıllarda olduğu gibi bu yıllarda da düzeltmenin yıllık olası gerekir.

Ancak 2003-2004 ve 2023 yılında yapıldığı gibi enflasyon düzeltmesi yıl sonunda yapılmalıdır.

Neden;

1- Hükümet tarafından açıklanan ekonomik programda yıl sonu enflasyonunun yüzde 38 olarak öngörüldüğü dikkate alındığında yıl içinde özelliklede 2024, 2. geçici vergi döneminde uygulamasında yüzde 71,60 enflasyon oranına göre yapılacak düzeltme işlemleri haksız vergilendirmeye neden olacaktır.

2- Uygulanacak olan enflasyon düzeltmesi işlemi ülke genelinde yaklaşık 1,5 milyon mükellefi ilgilendirmektedir. Yapılan simülasyon çalışmalarına göre büyük işletmelerin öz kaynakları yüksek oldukları için veya tedbir alabildikleri için vergi çıkmıyor, enflasyon düzeltmesi küçük ve orta işletmeleri vuruyor. Ayrıca sermayesi yetersiz borçlu olan işletmelere enflasyon düzeltmesi ek vergiye dönüşüyor. Böylece düşene bir tekme vurulmuş oluyor. Özetle bu uygulama mali tablolarında öz kaynağı yetersiz olan firmalar ile gayri faal durumunda bulunan firmaları olumsuz etkileyecek olup 2024 yılı içerisinde yapılacak olan enflasyon düzeltmesi sebebiyle işletmelerin henüz elde etmediği kazançlarından talep edilen bir verginin oluşması, yüksek enflasyon nedeniyle dar boğaza düşen işletmelere ciddi bir vergi yükü getirecektir.

3- İlk 6 ayda faaliyette olmayan bir işletme dahi enflasyon düzeltmesi sebebi ile vergi yükü ile karşı karşıya kalabilir. Enflasyon düzeltmesi varlık/servet vergisine dönüşebilecek bir uygulamadır. Uygulama işletmelerin, aktifinde yatırım amaçlı bulunan arsa ve buna bağlı aktif varlıklar nedeniyle cezalandırılması gibi bir sonuç doğuracaktır. Örneğin yıllara yaygın inşaat işlerinde yapılmakta olan yatırım hesabı maliyetten hareket edildiği için enflasyon düzeltmesi sonucu elde edilmemiş olan kazanç ortaya çıkıyor ve vergilendiriliyor. Uygulama Varlık/servet vergisine dönüşmüş oluyor. Gelecekle gelir elde edilip edilmeyeceği belli olmayan bir varlık üzerinden değerleme suretiyle peşin olarak vergi alınmış oluyor. Enflasyon muhasebesi yapılacaksa TMS 29’a göre bağımsız denetime tabi şirketlerde uygulanmalıdır. Diğerlerinde uygulama ihtiyari olmalıdır.

4- Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olarak büro faaliyetinde bulunan meslek mensuplarımız çok yoğun bir çalışma hayatı içinde çalışmaktadır. Haftalık çalışma süresinin 35 saate düşürülmesi tartışılırken dönem içinde 3 ayda bir bilanço çıkarmak, enflasyon düzeltmesi yapmak çalışma hayatının gerçekleri ile uyuşmamaktadır. Büro faaliyetinde bulunan meslek mensuplarımız enflasyon düzeltmesi yapmaya hiç hazır değiller, yoğun bir yıl sonu arkasından 1. geçici vergi dönemi, defter kapanış onayları ve genel kurul süreçleri geçirdiler. Mali tatil hakkıyla yapılmadığı için dinlenebilmiş değiller. Erteleneceği yönünde kesin bir kanaatleri ve beklenti var. Bu ortamda yapılacak enflasyon düzeltmesinden hiç kimseye fayda getirmeyeceği gibi iş hayatında büyük bir karmaşaya sebep olacaktır. Enflasyon düzeltmesi bu hali ile meslek mensupları ile iş sahipleri, iş sahipleri ile maliye sistemini ve nihayetinde millet ile devleti anlamsız ve faydasız bir karmaşanın ve karşıtlığın içine düşürme potansiyeline sahiptir.

5- Zaten zor durumda olan çalışma hayatının sebep olmadığı enflasyon yükünü bir de fiktif olarak hesaplanan bir enflasyon vergisiyle cezalandırmak, iç barışa zarar verecektir.

6- Her üç ayda bir bu konunun meslek mensupları ve iş sahiplerinin önüne gelmesinin ortadan kaldırılması için VUK’da gerekli düzenleme yapılmalı ve enflasyon düzeltmesi kesin olarak yıllık yapılacağı kanun hükmü haline gelmelidir. VUK’un Mükerrer 298. maddesinin (a) fıkrasının 1 numaralı bendinin 2. fıkrası ile (ç) fıkrasının 3 numaralı bendinin 3. fıkrasının yürürlükten kaldırılarak enflasyon düzeltmesinin yılda bir defa yıl sonlarında yapılması yönünde düzenleme yapılmalıdır. 

7- Geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesinde 6 grubunda ki hesaplar kullanılmaktadır ve bunlar ancak gelir tablosunda yer alabilir. Geçici vergi döneminde 6 gurubunda ki hesaplar bilanço hesaplarına yansıtılması doğru değildir.”