İhracatçının yol haritası yeniden yazılıyor

EGEMENLİK - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 3 Mayıs 2025 tarihinde finansal istikrarı pekiştirmek, döviz kurlarındaki oynaklığı azaltmak ve Türk lirasına geçiş sürecini hızlandırmak amacıyla kapsamlı bir makroihtiyati düzenleme paketi açıkladı. Açıklanan tedbirler, hem bankacılık sistemini hem de ihracatçıları yakından ilgilendiren çok boyutlu değişiklikler içeriyor.

TCMB’nin bu adımları, bir yandan TL’nin cazibesini artırmayı, diğer yandan döviz talebini kontrol altında tutarak rezerv birikimini desteklemeyi amaçlıyor. Ancak bu geçiş süreci, ihracatçılar için yeni bir stratejik pozisyonlanma ihtiyacını da beraberinde getiriyor.

“İhracatçının stratejisi değişmeli: Net kâra ve sermayeye odaklanma zamanı”

Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, “EİB olarak bu desteğin yıl sonuna kadar uzatılmasının, ihracatçının planlama yapabilmesi ve kur kayıplarını sınırlandırabilmesi açısından önemli olduğuna inanıyoruz. Merkez Bankası’nın attığı adımlar, TL'nin reel olarak değerlenmesini desteklemeyi, döviz kurlarındaki yükselişi sınırlamayı ve rezervleri artırmayı amaçlıyor. Ancak ihracatçılar açısından dengeyi iyi kurmak şart. Dikkat çekici bir unsur ise hem döviz dönüşüm desteği (%3) hem de ihracat gelirlerinin %35’inin MB’ye satış zorunluluğu, sadece 31 Temmuz 2025’e kadar geçerli. Bu kısa süreli uygulamaların planlamayı zorlaştırdığı ortadadır. Ayrıca reel efektif döviz kurunun yüksek kalması bekleniyor. Bu da ihracatçının uluslararası rekabet gücüne katkı sağlamayacak, aksine firmaların kârlılıklarını baskı altına alacaktır. Değerli TL ve yüksek faiz ortamı hâlâ devam ediyor. Bu tablo, üretim ve ihracat yapan firmalar için maliyetlerin yukarı yönlü kalmasına, dolayısıyla fiyat tutturma baskısının artmasına neden oluyor.” dedi.

Başkan Eskinazi, “Sonuç olarak ihracatçının artan maliyetler karşısında net kârlılığına odaklanması, sermaye kârlılığını artıracak stratejiler geliştirmesi, brüt satış yerine operasyonel verimlilik ve sürdürülebilirlik hedeflemesi gerekiyor. Kurda büyük sıçrayışların beklendiği dönem sona erdi. Şirketlerin artık birim maliyetlerini doğru hesaplaması, bütçelerini disiplinli şekilde oluşturması, enflasyonun altında kur artışı beklemesi, kur riskini minimize edecek finansal enstrümanları kullanması, giderleri azaltacak yapısal önlemler alması büyük önem taşıyor. Ayrıca piyasa dinamikleri değişti; artık altı ay kısa vade, bir yıl uzun vade olarak kabul ediliyor. Firmalarımızın bu yeni zaman perspektifiyle hareket etmesi gerekiyor. ABD’ye ihracatta navlun maliyetleri önemli bir engel haline geldi. Bu noktada ABD’ye özel navlun desteği gibi bölgesel teşvikler ihracatçımızın rekabetçiliğini korumak adına mutlaka gündeme alınmalıdır. EİB olarak, bu geçiş sürecinde üyelerimize yol gösterici olmayı sürdüreceğiz.” diye konuştu.

TCMB’den Yeni Düzenlemeler: TL’ye Geçiş ve Finansal İstikrar İçin Adımlar

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 3 Mayıs 2025 tarihinde, Türk lirasına geçişi teşvik etmek, döviz kurlarındaki oynaklığı azaltmak ve finansal istikrarı güçlendirmek amacıyla yeni makroihtiyati düzenlemeler açıkladı. Alınan kararlar, bankacılık sistemi, mevduat yapısı ve ihracat döviz gelirleriyle ilgili çeşitli alanları kapsıyor.

Açıklanan başlıca düzenlemeler şu şekilde:

• Yabancı para mevduatlarında zorunlu karşılık oranları tüm vadelerde 200 baz puan

artırıldı.

• Döviz cinsi repo işlemlerinde zorunlu karşılık oranı 400 baz puan yükseltildi.

• TL mevduat oranı %60’ın altında olan bankaların, bu oranı her ay en az 0,3 puan

artırmaları beklenecek.

• TL zorunlu karşılıklara uygulanan faiz oranı, TCMB ağırlıklı ortalama fonlama

maliyetinin %84’ünden %86’sına çıkarıldı.

İhracatçılarla ilgili iki temel düzenleme ise şunlardır:

• İhracat bedelinin Merkez Bankası’na satış oranı, %25’ten %35’e yükseltildi ve bu uygulama 31 Temmuz 2025 tarihine kadar geçerli olacak.

• Döviz gelirlerini TL’ye çeviren firmalara verilen dönüşüm desteği oranı, aynı şekilde 31 Temmuz 2025’e kadar geçerli olmak üzere %2’den %3’e çıkarıldı.