Uçak: "Tarımın geleceği için çiftçi üretimden para kazanmalı"

EGEMENLİK - İzmir Ticaret Borsası (İTB) Ekim ayı olağan meclis toplantısı İzmir Ticaret Odası Meclis Toplantı Salonu’nda İTB Meclis Başkanı Ömer Tuncer idaresinde gerçekleştirildi.

İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Bülent Uçak, meclis toplantısında ekonomik ve güncel konularla ilgili bir konuşma yaptı. Uçak, “Tarımsal üretimde olduğu kadar, ürün piyasalarında da önemli sorunlarla karşı karşıyayız. Üreticilerimizin birçoğu fiyatlardan, dolayısıyla kazançlarından memnun değil. Bu duruma birkaç üründe örnek vermek istiyorum. Bölgemizin önemli ürünlerinden olan sanayi tipi domatesin geçen sezonki ortalama kilogram fiyatı 2,9 lirayken, bu sezon çok küçük bir artışla 3 lira olarak gerçekleştiğini” belirterek, konuşmasını şöyle sürüdürdü: 

“Geçtiğimiz yıl Ekim ayında ortalama 12,1 lira olan sütün kilosu bu yıl sadece yüzde 16 artış ile ortalama 14,3 olarak işlem görüyor. 2023 yılı Temmuz ayında Borsamızda ortalama 8,2 lira olan TMO’nun müstahsilden buğday alım fiyatı bu yıl aynı ayda sadece yüzde 8 artış ile ortalama 8,8 lira olarak gerçekleşti. Fiyatlardaki memnuniyetsizliğinin temel sebebi üretim maliyetlerinin yüksek olması, hayat pahalılığı ve geçim sıkıntısı.

Eylül ayı itibariyle Tüketici Fiyat Endeksinin yıllık yüzde 50, tarımsal girdi fiyat endeksinin ise Temmuz ayında yıllık yüzde 42 olduğunu düşündüğümüzde üreticimize hak vermemek elde değil. Kendi işim olan pamukta da fiyatlar üreticimizi memnun etmedi. Geçtiğimiz sezona ortalama 18,7 liradan başlayan çiğitli pamuk fiyatları bu sezona ortalama 23,5 liradan başladı. 

Artış oranı yüzde 25 olmakla birlikte son iki yıldır fiyatların üretim maliyetinin altında kalması ve az önce bahsettiğim enflasyon oranları göz önüne alındığında, üreticimizin pamuk üretiminde vazgeçebileceği endişesini beraberinde getiriyor.”

ÜRETİCİ PARA KAZANMALI

Üreticilerin tarımsal üretimden para kazanmalı, geçimini devam ettirebilmeli ki üretime devam etsin açıklamasında bulunan Uçak, “Ekilmeyen tarım arazilerimizin artması, köylerimizin boşalması, ortalama çiftçi yaşının yükselmesi, gençlerin bu sektörde gelecek görmemesi tarımdaki kazançların istikrarsız olmasından kaynaklanıyor.

Tarım ve gıdayı stratejik bir sektör olarak tanımlıyorsak, üreticiyi tatmin edecek gelir seviyesinin oluşmasını da sağlamak durumundayız.

Ekonomide sıkıntılı bir dönemden geçtiğimizin, kaynaklarımızın yetersiz olduğunun farkındayız ama gıda güvencesini temin etmek için çiftçimize pozitif ayırımcılık yapmak durumunda olduğumuzu düşünüyorum” dedi.

DESTEKLEMELER BÜYÜK ÖNEME SAHİP

2024 yılı için Merkezi Yönetim Bütçesinden tarımsal desteklemeler için yaklaşık 91 milyar lira pay ayrıldığını vurgulayan Uçak, “TBMM’de görüşmelerine başlanan 2025 yılı bütçesinde ise desteklemeler için yüzde 48’lik artışla 135 milyar lira ayrıldığını görüyoruz. 

2025 yılı sonu itibariyle hedeflenen enflasyon oranının Orta Vadeli Programa göre yüzde 17,5, piyasa beklenti anketlerine göre yüzde 25-30 aralığında olduğunu düşünürsek destekleme bütçesinde önemli bir artış öngörüldüğünü söyleyebiliriz.

Ancak toplam bütçe kadar ürünler bazında verilecek destek, hatta bu desteğin ödeme zamanı da çok önemli. Örneğin pamukta son üç sezondur kilo başına 1,6 lira olarak verilen prim miktarı özellikle bu sezon için üreticimizin beklentisinin çok altında kaldı. Gelecek yıl pamuk primi ne kadar olacak? Gerçekten üretimi ve üreticiyi teşvik edecek bir destekleme yapabilecek miyiz? İlk defa uygulanacak yeni bitkisel üretim destekleme modeli ile tüm bunları 2025 yılında görmüş olacağız” ifadesini kullandı.